เด็กๆ จำนวนมากที่วิ่งเล่นที่โรงเรียน เล่นกีฬา หรือในการแข่งขัน เด็กบางคนอาจรู้สึกไม่สบายจากโรคหอบหืดที่เกิดจากการออกกำลังกาย (EIA หรือ Exercise Induced Asthma) เป็นครั้งแรก  เป็นที่รู้จักในทางการแพทย์ว่าภาวะหลอดลมตีบตันที่เกิดจากการออกกำลังกาย (EIB) คำนี้อธิบายถึงปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นเมื่อบุคคลหนึ่งประสบกับอาการระบบทางเดินหายใจในช่วงเวลาเฉียบพลันหลังการออกกำลังกาย ในขณะที่คำศัพท์ทั่วไป – โรคหอบหืดที่เกิดจากการออกกำลังกาย หรือ Exercise-induced bronchoconstriction (EIB) อ้างถึงปรากฏการณ์นี้ว่า “โรคหอบหืด” EIB ไม่ถือว่าเป็นโรคหอบหืดทางคลินิกจริงๆ โรคหอบหืดซึ่งส่งผลกระทบต่อผู้คนหลายร้อยล้านคนทั่วโลก เป็นภาวะเรื้อรังที่ทำให้เกิดอาการทางเดินหายใจและทำให้การทำงานของปอดบกพร่อง ในทางกลับกัน EIB คืออาการคล้ายโรคหอบหืดที่เกิดขึ้นเฉียบพลันซึ่งเกิดจากการออกกำลังกายและมักเกิดจากสภาพแวดล้อม แม้ว่าประมาณ 40 ถึง 90% ของผู้ที่มีประสบการณ์ EIB จะได้รับการวินิจฉัยทางคลินิกว่าเป็นโรคหอบหืด แต่ไม่ใช่ทุกคนที่ประสบ EIB จะเป็นโรคหอบหืด ในทางกลับกัน ไม่ใช่ทุกคนที่เป็นโรคหอบหืดจะมีอาการหลอดลมตีบจากการออกกำลังกาย

หลอดลมตีบจากการออกกำลังกาย: อาการและกลไก

สาเหตุจากการออกกำลังกายและทำให้เกิดอาการทางระบบทางเดินหายใจ เช่น หายใจลำบาก แน่นหน้าอก หายใจมีเสียงวี๊ด และไอ ทำให้หลอดลมตีบจากการออกกำลังกายไม่สะดวก โดยเฉพาะในเด็กที่มีอาการดังกล่าวเป็นครั้งแรก โชคดีที่มักเกิดขึ้นชั่วคราวและหรือมากกว่านั้น

EIB ไม่จำเป็นต้องเกิดจากการออกกำลังกายโดยตรง แต่เกิดจากสิ่งที่เกิดขึ้นในทางเดินหายใจของเราระหว่างออกกำลังกาย เมื่อเราออกกำลังกาย จะมีการสูญเสียน้ำและการเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิในทางเดินหายใจ ส่งผลให้ระบบทางเดินหายใจของเราอุ่นขึ้นและเพิ่มความชื้นในอากาศในปอด ส่งผลให้อัตราการหายใจเพิ่มขึ้นในผู้ที่ประสบปัญหา EIB ในทางกลับกัน ส่งผลให้เซลล์หดตัว และอาจส่งผลกระทบที่ต่อเนื่องยาวนาน ซึ่งท้ายที่สุดจะแสดงอาการทางเดินหายใจตีบตัน (หลอดลมตีบตัน) และรู้สึกไม่สบายหลังการออกกำลังกายทันที เนื่องจากการสูญเสียน้ำและการหายใจที่เพิ่มขึ้นมีบทบาทสำคัญในกลไกทางพยาธิสรีรวิทยาของ EIB ปัจจัยด้านสิ่งแวดล้อม เช่น อุณหภูมิอากาศ มลพิษทางอากาศ และความชื้น สามารถเพิ่มโอกาสที่บางคนจะประสบกับ EIB หากไม่มีการรักษา EIB มักจะเกิดขึ้นเป็นเวลาประมาณ 30 ถึง 90 นาที อ้างอิงจาก ATS (American Thoracic Society’s Clinical Practice Guideline on Exercise-Induced Bronchoconstriction)

หลอดลมตีบจากการออกกำลังกาย: การวินิจฉัยและการรักษา

แม้ว่าไม่ใช่ทุกคนอาจพบอาการเดียวกัน แต่ก็มีสิ่งสำคัญบางประการที่ต้องระวังในเด็กที่ออกกำลังกาย: เด็ก ๆ อาจเป็นลมหรือเหนื่อยได้ง่ายขึ้นในระหว่างออกกำลังกาย หรืออาจไอหลังจากเข้ามาในบ้านหลังจากทำกิจกรรมกลางแจ้ง ผู้ปกครอง ครู และโค้ชควรระวังอาการเหล่านี้ ในกรณีของเด็กที่ได้รับการวินิจฉัยว่ามี EIB แล้ว ผู้ใหญ่ที่รับผิดชอบควรตรวจสอบให้แน่ใจว่าเด็กได้ปฏิบัติตามแผนการดูแลที่กำหนดไว้ก่อนออกกำลังกายหรือเมื่อมีอาการเกิดขึ้น ในกรณีของเด็กที่ไม่ได้รับการวินิจฉัย และแม้ว่าอาการที่เกี่ยวข้องกับ EIB มักจะชัดเจน แต่อาการเพียงอย่างเดียวหลังการออกกำลังกายไม่ได้มีความละเอียดอ่อนหรือเฉพาะเจาะจงเพียงพอที่จะวินิจฉัยผู้ที่มี EIB ได้

เพื่อให้การวินิจฉัยที่ถูกต้อง จำเป็นต้องมีการตรวจสมรรถภาพปอด: การวินิจฉัย EIB จำเป็นต้องมีสิ่งที่เรียกว่า “การตรวจความท้าทายในการออกกำลังกาย”หรือ “Exercise Challenge Test”